Barokowy artysta Rembrandt stworzył w tym obrazie olejnym dzieło o wielkiej sile sugestii. Obraz podzielony jest na dwie części: Dwie trzecie lewej połowy jest zdominowane przez ciemne, bogate odcienie. Dramatycznie rozdarte niebo z ciężkimi chmurami kontrastuje tu ze spokojem natury, który równoważą ciemne, ciepłe odcienie ziemi.
. Dla kontrastu, jeśli spojrzeć na prawą trzecią część od góry do dołu, światło natychmiast przyciąga wzrok. Błękitne niebo z białymi chmurami odbija się poniżej w spokojnie płynącym krajobrazie rzeki. Odbicie to wydaje się być poruszające, jasne i przyjazne. Nadaje to scenerii żywość, którą ponownie przejmuje młyn. Młyn jest rzeczywiście majestatycznym elementem przyciągającym wzrok i centralnym punktem tego obrazu olejnego. Jest ustawiona pośrodku skalistego płaskowyżu jak na tronie. Jego skrzydła, zwrócone do widza bokiem, wznoszą się ku niebu w zachwycającej przekątnej. Jednocześnie, dzięki słońcu, są one skąpane w łagodnym różowym świetle, odpowiadającym delikatnym odcieniom, które można dostrzec na niebie.

Sposób, w jaki artysta umieszcza swój obiekt, mówi coś o znaczeniu, jakie Rembrandt przypisuje młynowi. Młyny, jako urządzenia napędzane siłą wiatru, są maszynami, których ludzie używali od 4000 lat w różnych regionach świata. Ciekawostką jest również fakt, że Rembrandt van Rijn, najsłynniejszy holenderski malarz swoich czasów, urodził się jako ósme dziecko małżeństwa młynarzy. Jego matka pochodziła z domu piekarza. Artysta mógł więc być również osobiście związany z tematem.
. Młyn umieszczony przez Rembrandta w akcji działa więc jako arcydzieło techniczne, ale także przez ruch, który jest namacalny dla widza.

Kontrastuje to ze spokojem i trwałością otaczającej przyrody, np. skały, która potężnie wbija się w nurt rzeki, nie przypominając muru zamkowego. Młyn jest więc symbolem życia mieszkańców: napędzany jest wiatrem. Dzięki niemu młynarz może mielić pszenicę, wytwarzać energię. Nie sposób wyobrazić sobie życia człowieka bez młyna. Dlatego Rembrandt przypisuje mu miejsce widoczne z daleka, które jest również oświetlone.

Natura, człowiek i wiatrak W tym świecie natury i maszyn stworzonych przez człowieka, jak to się ma do samego człowieka? Ciekawe jest to, że Rembrandt wprawdzie umieszcza ludzi na obrazie, ale w podrzędnej pozycji. Widzimy, jak dorośli i dzieci idą szeroką ścieżką w kierunku brzegu rzeki. Kobieta klęczy nad rzeką i wydaje się, że pierze ubrania. Na ścieżce wciąż stoi mężczyzna z dzieckiem za rękę, nieco na lewo od namalowanego powyżej młyna. Nie bez znaczenia jest też mężczyzna siedzący na barce w prawym dolnym rogu obrazu. Łódź ze złożonym żaglem swobodnie odpływa poza kadr. W ten sposób przejmuje on ruch skrzydeł wiatraków i może być również wydłużony w kierunku ukośnym do tego przedstawionego ruchu.

W oddali widać niewyraźnie miasto na brzegu rzeki. Jego wieża kościelna wznosi się w ciemne wieczorne niebo. Poza tym nieokreślona wioska ciągnie się dalej w bujnym terenie zalewowym, który sam uroczo odbija się na powierzchni wody.

Rembrandt jest znany jako malarz portretów i autoportretów. Niemniej jednak, jego obrazy natury są szczególnie atrakcyjne. Charakterystyczne cechy, takie jak perspektywa i fascynująca gra światła i cienia, są pięknie widoczne zwłaszcza w tym arcydziele. To, że natura zajmowała ważne miejsce w myśleniu człowieka baroku, widać w tym obrazie. Paleta kolorów jest ograniczona do odcieni ziemi i niebieskiego, szaro-zielonego, szarego i czarnego. To właśnie to ograniczenie sprawia, że arcydzieło Rembrandta jest tak pociągające.

---

Młyn · Rembrandt van Rijn