Brat Van Gogha napisał o tym dziele: "Nawet z daleka uderza ono w oczy. Irysy są pięknym studium pełnym powietrza i życia". Rzeczywiście, obraz wygląda odświeżająco i był najlepiej sprzedającym się obrazem na świecie w 1987 roku. W tej chwili wartość prac szacuje się na 100 milionów dolarów. Z bujnej gleby łąki kwietnej wyrastają niesforne, kolorowe, niebiesko-fioletowe lilie. Różne odcienie zieleni liści oddzielają rabaty kwiatowe w zależności od odmiany. Rośnie dziko, ale w porządku. A pośród tego niebieskawego blasku wyrasta biała lilia, stojąca prosto. Czysty i samotny. A jednak nie wydaje się smutny, lecz z dumą spogląda na swoich pobratymców. Geneza powstania obrazu olejnego kładzie się jednak na holenderskim artyście smutnym cieniem. Krótko przed swoją śmiercią w 1890 roku, Vincent van Gogh namalował lilie. Uważano go za dziwaka, introwertyka. Nawet jego brat, który w dużej mierze odpowiadał za jego samopoczucie, pisał: "To wariat.(,,) Jest coś w jego sposobie mówienia sam na sam, przez co albo się go bardzo wysoko ceni, albo nie można go znieść.(...)". Coraz częściej uskarżał się na problemy zdrowotne. Po kłótni z kolegą Gauguinem, van Gogh odciął sobie dużą część lewego ucha. Ale Gauguin mógł być również winowajcą. Od tej pory Van Gogh mieszkał w zakładzie psychiatrycznym we Francji. Potem nastąpiły próby samobójcze. Sam nazwał ten obraz "piorunochronem dla mojej choroby". Czy malowanie uchroniło go od szaleństwa? Jego brat, Theo, był odpowiedzialny za publikację dzieła. Dzieło to, podobnie jak inne znane obrazy van Gogha, zostało zaprezentowane przez Theo na wystawie "Société des Artistes Indépendants" - stowarzyszenia artystów i zyskało światową sławę.

---

Irysy · Vincent van Gogh
J. Paul Getty Museum, Los Angeles, USA / Bridgeman Images